Jan Reinier Hendrik de Smidt
Jan Reinier Hendrik de Smidt
Van alle mensen in mijn stamboom is mijn overgrootvader Jan Reinier Hendrik de Smidt zeker een van de meest interessante.
Gelukkig zijn er veel documenten en familiefoto's bewaard gebleven, die het mogelijk maken om een volledig beeld te krijgen van zijn leven en dat van zijn familie.
Hij werd geboren op 2 oktober 1870 in Terneuzen als het jongste kind van bakker Jan de Smidt en zijn vrouw Jacoba Maria Jansen. Hij had in totaal 14 broers en zussen, van wie er op het moment van zijn geboorte nog negen in leven waren.
Bij zijn geboorte woog Jan Reinier Hendrik slechts drie pond. De baby werd in een broodmand met watten gelegd en warm gehouden bij de broodoven in de bakkerij. Volgens de overlevering schaamden zijn ouders, die overigens zeer gelovig waren, zich voor zijn grootte, vandaar dat niemand het kindje zag. Wonder boven wonder werd hij een man met een grootte van bijna twee meter en een gewicht van ongeveer 150 kilogram.
Over Jan Reinier Hendrik gaat de volgende anecdote: Als jonge jongen was hij nogal verwend geweest, geen wonder dat hij ondeugend was. Tante Tanneke bij voorbeeld, was dol op hem. Hij had een prachtige stem; men zegt dat hij een tweede Caruso had kunnen worden als hij zangles genomen had. De directeur van de H.B.S. stelde meermalen voor dat Jan Reinier Hendrik in het zangkoor zou komen. Maar zijn antwoord was: "Tot de pauze zou het nog wel gaan, maar na de pauze zou ik het beneden gezelliger vinden". Daar was namelijk het café.
Maria Sara Visser
Net als zijn vader en zijn ooms Jacobus Thomas (die een bakkerij in Sas van Gent had) en Thomas Jacobus de Smidt (geëmigreerd naar de Verenigde Staten) werd hij bakker, later nam hij de bakkerij "de Tijd"van zijn ouders over om het voort te zetten. Naast de normale activiteiten breidde hij het assortiment uit met catering.
Op een aprilzondag in 1890 wordt er een wedstrijd georganiseerd door de wielrijdersclub van Ter Neuzen. De ons oudere Terneuzenaars zo bekende figuur "bakker (de) Smidt" of "Pa Smidt", die als zeer bekwame brood- en banketbakker en als kok in wijde kring een algemene bekendheid genoot, jarenlang heeft gewoond waar nu bakkerij Kavelaars is gevestigd, weet daarbij "de gele truij te bemachtingen!". Uit "Historie van het jongste verleden van Terneuzen" van Johan de Vries (mei 1967).
Op 13 oktober 1898 trouwde hij in Kruiningen met Maria Sara Visser, die daar in 1876 als dochter van Pieter Johannes Visser en Helena Cornelia van Arenthals werd geboren.
Samen kregen zij de volgende kinderen: Jan (geboren en overleden in 1900), Helena Cornelia (geboren in 1901, overleden in 1929), Jacoba Maria (geboren in 1903, overleden in 1991), mijn grootvader Jan (geboren in 1905, overleden in 1980) en Anna Jan Maria (geboren in 1911, overleden in 1997).
Tussen 1906 en 1910 werd Jan Reinier Hendrik de Smidt als brandweerman vermeld. Wat deze carrière betreft, moet u weten dat de brandweer toen nog niet uit vaste brandweerlieden bestond, want tot 1922 werden de brandweerlieden in Terneuzen door loten van alle mannelijke inwoners in de leeftijd van 35 - 50 jaar benoemd. Volgens het boek 400 jaar Terneuzen moesten Jan Reinier Hendrik de Smidt en zijn collega van Es tijdens een vuurshow een wijk met veel cafés controleren. Ze dronken zo veel dat van Es viel en er een dokter moest worden ingeschakeld.
v.l.n.r. Anna Jan Maria, Helena
Cornelia, Jacoba Maria en Jan
met hond Oda
"Wij keren thans terug naar de overzijde van de Bakkerijstraat, genaamd naar de bakkerij "De Tijd" van J. de Smidt. Zijn zoon Johan de Smidt wist zich niet alleen door de brood- en banketbakkerij grote bekendheid te verwerven maar ook als verzorger van diners. Hij was algemeen bekend als "Pa Smidt" en zelf een brief uit het buitenland geadresserd met "Pa", Terneuzen werd prompt door de Post bezorgd." Uit "Historie van het jongste verleden van Terneuzen" van Johan de Vries (mei 1967).
Omdat Maria Sara Visser maar één nier had en daarom elke middag moest rusten, moesten de twee oudste kinderen Helena Cornelia en Jacoba Maria in de bakkerij helpen, wanmeer ze uit school kwamen.
Nadat de gezondheidstoestand van Maria Sara Visser verder was verslechterd, nam Jan Reinier Hendrik de Smidt een ingrijpende beslissing: in 1913 verkocht hij de bakkerij en concentreerde hij zich volledig op het provianderen van zeeschepen en de handel in visserijproducten. Het gezin verhuisde naar het huis Markt 5, dat Jan Reinier Hendrik de Smidt kocht ter vervanging van de woning op de hoek Noordstraat en Bakkerijstraat.
Vanaf 1914 viel door de oorlog de scheepvaart weg en daarmee hielden de verdiensten op van het provianderen. Er brak een moeilijke tijd aan voor het gezin de Smidt.
Op basis van een "Unbedenklichkeitsbescheinigung" van "der Kaiserlich Deutsche Vice Konsul" weten we dat hij al in 1916 over de grens met België, dat toen door de Duitsers werd bezet, met vis en koffie handelde.
Samen met zijn vrienden J.A. van Rompu en R.G.E. Nolson richtte hij voor het einde van de Eerste Wereldoorlog in 1918 het bedrijf N.V. Vruchten- en Groentendrogerij "Zeeuwsch-Vlaanderen" op. Het kapitaal was f31000, dus de zaken tijdens de oorlog konden niet erg slecht zijn geweest.
Nolson was ook zijn partner met wie hij het Valputje bij Mauritsfort heeft gepacht om vis te kweken.
Het valputje bij Mauritsfort
Hij overleed na een lange, zware ziekte op 15 januari 1926.
Images
