Plot Summary
Chris Verhage schrijft boek over 120 jaar school in Reuzenhoek: ‘Deze school was een parel in de polder’
Chris Verhage haalde zich een enorme klus op de hals met zijn boek De Christelijke school Reuzenhoek 1891–2012. De oud-politieman wilde vrijwel de hele geschiedenis van deze polderschool beschrijven en in beeld brengen.
Het schoolgebouw staat er nog in het gehucht Reuzenhoek, op de grens van de Zaamslag- en de Groot Huissenspolder. Maar de laatste leerling verliet tien jaar geleden het pand en de voormalige basisschool is nu een woonhuis. Chris Verhage (69) brengt op ruim 400 pagina’s met verhalen en 1200 foto’s en illustraties de protestantse schoolgeschiedenis weer even tot leven. Een school die in zijn toptijd, 95 jaar geleden, 140 leerlingen had.
Waarom moest dit boek er komen?
,,Weten wat er speelt op de plek waar je woont, vind ik belangrijk. Deze school was een parel hier in de polder. Mijn vier kinderen zaten er op school, hadden er een fantastische tijd. Ik zat een tijd in het bestuur. De interesse voor de schoolgeschiedenis was er al snel. En ik stuitte op veel opmerkelijke verhalen door in de schoolgeschiedenis te duiken.”
Wat voor bijzondere verhalen kwam u tegen?
,,Ik las hoe juffrouw Los de eerste vrouwelijke lerares werd in 1920. Terwijl hoofdonderwijzer Kosten het maar niks vond, een vrouw voor de klas. Ook het schoolbestuur morrelde. Maar ze deed haar werk ontzettend goed en gaf hier uiteindelijk 55 jaar les. En dat in een tijd dat vrouwen, als ze al werkten, meteen moesten stopten als ze trouwden en zwanger werden. Juffrouw Los bleef vrijgezel, was enorm geliefd onder schoolmeisjes, die liepen haar vaak tegemoet als Los naar school liep. De dochters van hoofdonderwijzer Kosten zijn later zelf in het onderwijs gegaan. Het is een mooi en vroeg emancipatieverhaal.”
,,Dat de school onder meer werd gefinancierd met renteloze leningen door leden van de schoolvereniging is ook apart. Eind 19de eeuw, toen er nog kinderarbeid was en de leerplicht nog niet bestond, kregen kinderen uit grote boerenarbeidersgezinnen nauwelijks scholing. Voor kinderen uit de Grote Huissenspolder was reisafstand een obstakel. Daarom besloot het schoolbestuur deze nieuwe christelijke school te starten in Reuzenhoek. Dat mensen, veelal boeren, daarvoor zelf soms duizenden guldens uitleenden is echt bijzonder. Dat waren kapitalen toen.”
,,Het verhaal van een steekpartij in 1916 is ook apart. Een paar jongens wilden een leraar die geregeld schoolmeisjes lastigviel een lesje leren. Ze gingen naar de avondschool en zouden hun leraar aanpakken. Een 11-jarige jongen die niet mee wilde doen met de wraak, werd neergestoken door een andere jongen. Hij liep een flinke steekwond op, maar overleefde het gelukkig.”
,,De school had al in 1911 centrale verwarming, dat was ook apart. Die was kolengestookt, maar geen van de leerlingen had zoiets moderns thuis. In gehucht Reuzenhoek werd pas in 1924 elektriciteit aangelegd en waterleiding volgde in 1939. De school had in 1998 ook al een warmtepomp, iets waar je nu pas veel meer over hoort.”
,,Leraren vinden voor een kleine school waar een docent in één ruimte drie klassen les moest geven, was niet makkelijk. Maar leraren die dat aandurfden, hoefden niet in militaire dienst, zo kwamen er eind jaren 60 toch voldoende leerkrachten.”
Hoe wist een hele kleine school 120 jaar door te gaan?
,,De school was creatief en zocht slimme samenwerkingen. De normen voor een minimale schoolgrootte werden steeds scherper. Eind jaren 70 was de minimale schoolgrootte 27 leerlingen voor zes klassen onder één schoolbestuur. In 1985 was dat 45. Door fusies met scholen in Zaamslag en later Axel bleef het gemiddelde net op peil. Maar in 2009 was het niet meer te houden, toen kwam het besluit in 2012 te stoppen. De school is toen opgegaan in CBS De Parel, de nieuwe school in de Terneuzense wijk Nieuw-Othene.”
De school was het bindmiddel in dit gehucht. De betrokkenheid van ouders en leerlingen bij de school was enorm
~Chris Verhage
Wat mist Reuzenhoek, nu de school er niet meer is?
,,De school was het bindmiddel in dit gehucht. De betrokkenheid van ouders en leerlingen bij de school was enorm. Van diverse families zaten kinderen uit vier generaties hier op school. Dat leerlingen uit verschillende klassen samen les hadden, was eigenlijk ook prima. Daardoor moesten ze al snel leren zelfstandig te werken. Op de school was een orkest, kinderen kregen dam- en schaaklessen. Het schoolplein en het veldje ernaast waren altijd beschikbaar om te spelen.”
Gaat u binnenlopen als dit boek een bestseller wordt?
,,Nee, de oplage is vierhonderd stuks en door hoge drukkosten kan het maar net uit. Ik heb zeven maanden, zes uur per dag aan dit boek besteed. Ik had gelukkig al veel fotomateriaal en verhalen van het 100-jarig bestaan in 1991. Voor mijn eerdere boek De Reuzenhoek, historie, bewoners en hun woningen had ik ook al veel uitgezocht. Die tijd tel ik niet eens mee.”
De Christelijke school Reuzenhoek 1891-2012 is te bestellen via cverhage@zeelandnet.nl. Boek met softcover kost 34,95 euro, met hardcover 39,95 euro.